150 lat elżbietanek w Kamieniu (cz. V)

Kółko muzyczne

Trudności w zakładzie

W 1919 r. z powodu braku węgla zaprzestano ogrzewać pralnię w zakładzie. Spowodowało to brak dochodów i wielkie trudności z utrzymaniem placówki. Nie pomogły dobre plony zboża oraz duża ilość owoców. Sytuacja była krytyczna.

Już w Polsce

28 stycznia 1920 r. Kamień został przejęty przez władze polskie. Narodziła się iskierka nadziei. W lutym siostry elżbietanki otrzymały propozycję umieszczenia w zakładzie osób z prowincji poznańskiej. Władze polskie zastanawiały się czy przekształcić Zakład w szkołę powszechną, szpital lub szkołę oficerską – żołnierską. Pierwotnie władze starostwa w Sępólnie chciały urządzić szpital wojskowy, jednak tego zaniechano. W międzyczasie opuścił zakład ks. Fittkau (15 sierpnia), a w połowie listopada przybył nowy kapelan ks. Weilandt.

Sytuacja w 1921 r.

„Z miesiąca na miesiąc wzrastały podwyżki cen tak, że musieliśmy znowu prosić o podwyższenie pieniędzy na utrzymanie wychowanek. Od 1 marca otrzymywaliśmy dziennie na jedną osobę 30 marek. 50 kg żyta kosztowało 300 marek, ziemniaków 150 marek, funt mięsa kosztował 40-60 marek, masło 50 marek… Mieliśmy nadzieję, że nadejdą lepsze czasy. Od 1 lipca otrzymywaliśmy dziennie 60 marek na osobę. Chociaż dziewczęta zarabiały na praniu, szyciu, robótkach ręcznych, obrywaniu piór, jednak nie wystarczyło to, aby wyrównać wydatki z przychodem. (…) Zakład istnieje już od 16 lat, ale jeszcze nigdy nie było tak słabych żniw, jak w tym roku.”

Zmiany w Zakładzie

Od 1922 r. Zakład miał typowo polski charakter. To wiązało się z wyjazdem z zakładu wychowanek narodowości niemieckiej oraz sióstr, m. in. matki przełożonej Gallenny do Neuzelle (ok. 100 km na południe od Frankfurtu nad Odrą). Od tego czasu do placówki przybywały dziewczęta z województwa pomorskiego i poznańskiego.

Nowe siostry

Przybyła także nowa matka przełożona s. Gonsalva Panieńska oraz inne siostry elżbietanki: s. Rosella, s. Haldemara, s. Mechtylda, s. Orgia, s. Herberta i s. Assumpta. Kapelanem zakładowym był ks. Augustyn Schwanitz.

Remont kaplicy

W maju 1925 r. zaczęto remontować kaplicę. Wykonywała go firma z Poznania „Czubek i spółka”. Od czerwca trwało malowanie ścian przez artystę Władysława Drapiewskiego z Pelplina. Remont ukończono do odpustu, tj. 26 lipca.

Od tego roku siostry elżbietanki zaczęły także ubierać się w nowy strój: szare welony, białe kołnierzyki oraz szare płaszcze.

Wizyty biskupie i urzędnicze

Dnia 12 lipca 1925 r. przybył do Kamienia bp pomocniczy diecezji chełmińskiej Jakub Klunder. Odwiedził on także Zakład św. Anny: „Wieczorem [13 lipca] zakład, jak i całe miasto było iluminowane. Przed Zakładem na szosie wznosiła się ogromna brama triumfalna, a cała droga do zakładu tonęła w zieleni”. We wrześniu uroczyście przyjęto wojewodę pomorskiego Stanisława Wachowiaka. Kolejna wizyta biskupia, tym razem Stanisława Okoniewskiego, miała miejsce od 22 sierpnia do 24 września 1927 r. Natomiast we wrześniu 1929 r. Zakład gościł 35-osobową delegację starostów z całej Polski.

Rok 1930 rokiem jubileuszu 25-lecia Zakładu

Od 7 stycznia nowym kapelanem był ks. Bernard Dąbrowski. W tym samym miesiącu Zakład nabył od Urzędu Ziemskiego 9-hektarowe pole. Łącznie ziemia zakładowa wynosiła 25 ha. Wiosną zakupiono maszynę do pisania oraz instrumenty (2 mandoliny i 2 gitary) dla kółka muzycznego. W pierwszym półroczu dokonano remontów i modernizacji, m. in. zamontowano nową żelazną bramę w miejsce drewnianej przy wejściu głównym; postawiono nową wozownię, wyremontowano starą polną stodołę. W czerwcu zainstalowano telefony domowe. Oprócz tego zawiązano „Koło Młodych Polek” oraz otwarto bibliotekę.

Cdn.

Literatura:

Archiwum Diecezjalne w Pelplinie – siostry Elżbietanki; Kronika Zakładu św. Anny 1905-1945; ks. B. Dąbrowski, 25 lat pracy wychowawczej w zakładzie św. Anny w Kamieniu [w:] Miesięcznik Diecezji Chełmińskiej, nr 2/1931; 100 lat posługi opiekuńczej i wychowawczej w Zakładzie św. Anny w Kamieniu Krajeńskim, 2005.