98 lat powiatu sępoleńskiego. Część II
98 lat temu powiat sępoleński został przejęty przez administrację polską, chociaż jego istnienie zapoczątkowano traktatem wersalskim z 28 czerwca 1919 r. Przejmowanie terenów powiatu miało miejsce 23 i 28 stycznia 1920 r. Jak wyglądały losy nowo powstałej jednostki samorządowej, opisuje starosta Jan Ornass, który 25 października 1936 r., w związku z wizytą wojewody Władysława Raczkiewicza, przedstawił dzieje oraz sytuacją społeczno-gospodarczą powiatu sępoleńskiego.
Majątek powiatu
Powiat, z chwilą utworzenia go, niczego nie posiadał, nie tylko że nie objął żadnych realności lub innych przedmiotów majątkowych, ale nawet umiano przeszkodzić wzięciu przez niego w posiadanie tych obiektów, które mu się prawnie należały, t. j. obiektów, które położone na terenie przyznanym Państwu Polskiemu były poprzednio własnością powiatu złotowskiego. Mamy tu na myśli przede wszystkim szpital w Więcborku. O szpital ten prowadzi powiat proces już od roku 1920. Jakkolwiek prawdopodobieństwo korzystnego wyniku procesu dla powiatu jest duże, to jednak na razie przewidzieć nie można, kiedy proces ostatecznie się zakończy, gdyż przeciwnik gra na zwłokę i czyni wszystko, aby przejęcie szpitala przez powiat odwlec. Obecnie jest powiat w posiadaniu trzech wolnych od długów budynków w Sępólnie, domu w Wałdowie, który użytkuje Komisariat Posterunku Policji Państwowej, jest w posiadaniu lasku nad Jeziorem Sępoleńskim i terenu 6 morgowego, położonego przy dworcu kolejowym, poza tym posiada Powiatową Kasę Oszczędności dom w Więcborku.
Praca urzędnicza i drogownictwo
W pierwszych latach państwowości polskiej praca tak, jak wszędzie, tak i w naszym powiecie szła opornie. Nieodpowiedni i niedostatecznie wykwalifikowani urzędnicy, niedoświadczenie czynnika obywatelskiego współdziałającego w administracji powiatu, stały spadek pieniądza hamowały pracę, utrudniały postęp. Ujemnie to się odbiło przede wszystkim na stanie dróg bitych, na których od roku 1912 nie poczyniono żadnych poważniejszych prac konserwacyjnych. Do kładzenia nowych powłok na już istniejących szosach przystąpiono po raz pierwszy w roku 1925 potem w roku 1927, natomiast budżet tegoroczny przewiduje na administrację dróg aż 185 tys. zł. W roku 1928 wykonano w przeważnej części tylko półbruczek, jako rzecz nową i zalecaną przez Dyrekcję Robót Publicznych Urzędu Wojewódzkiego i to na 2 ulicach w Sępólnie, na 2 ulicach w Więcborku i pod majętnością Skarpa. Wątpię jednak, czy ze względu na wysokie koszta i brak kamieniarzy specjalistów prace będzie można kontynuować. Na wielu odcinkach szos przygotowano materiał, aby z chwilą nastania odpowiedniej pory przystąpić do kładzenia nowych powłok. W tym samym roku rozpoczęto budowę nowej szosy, która półkolem łączyć będzie miasta Sępólno i Więcbork, odnoga zaś tej nowej szosy przeprowadzona w kierunku Sośna ułatwi znacznie komunikację samochodową między Chojnicami a Bydgoszczą (via Sępólno). Wykonano w roku bieżącym budżetowym 3 km tej szosy. Aby podnieść stan gospodarczy powiatu, obsadzono 25 km szos drzewkami owocowymi na ogólną ilość 150 km. Na wiosnę sprowadził powiat na razie 100 drzew morwy, przeznaczonych na boisko.
Widok na Więcbork z okresu I wojny światowej
Budowa siedziby starostwa
Uznając konieczność posiadania nowoczesnym wymaganiom odpowiadającego gmachu urzędowego uchwalił Sejmik Powiatowy budowę tegoż uzyskawszy poprzednio zapewnienie Wojewody Pomorskiego ś. p. Młodzianowskiego, że powiat nie będzie zlikwidowany. Budowę wykonało się kosztem 520.000 zł według planów Dr. Nawrockiego, Dyrektora Robót Publicznych. Fundusze zebrano z pozostałości budżetowych roku ostatniego, z nadwyżki podatku dochodowego, z czystego zysku Kasy Oszczędności, poza tym postanowiono zaciągnąć na ten cel pożyczkę w wysokości 100.000 zł, jednakże dotychczas nie zaszła potrzeba korzystania z tej uchwały. Chcąc przyjść Państwu z pomocą w obecnym okresie sanacji znalazł Wydział Powiatowy fundusze na wystawienie budynku, . Aby podnieść stan gospodarczy powiatu, obsadzono 25 km szos drzewkami owocowymi na ogólną ilość 150 km. w którym znalazły pomieszczenie 2 rodziny posterunkowych straży granicznej, poza tym wyposażył wszystkie posterunki Policji Państwowej w jednolite urządzenia biurowe, zakupił dla nich trwałe, emaliowane godła państwowe i udzielił subwencji na urządzenie połączeń telefonicznych z posterunkami.
Zdrowie publiczne
Natomiast w dziale zdrowia publicznego powiat zdziałał stosunkowo niewiele, oczekuje się wyniku procesu o szpital w Więcborku. W tej dziedzinie działalność powiatu ograniczyła się do czynności wynikających z ustawowego obowiązku, poza tym do udzielenia opieki lekarskiej w szkołach i do wykonywania ogólnego nadzoru nad stanem zdrowotnym gminno-ubogich.
Rolnictwo
Powiat sępoleński jest pierwszym, na którego terenie Ministerstwo Rolnictwa wprowadziło ustawę z dnia 28 października 1925 r. o nadzorze państwowym nad buhajami. Poza tym udzielił powiat znacznych subwencji na premiowanie koni i bydła włościańskiego, na urządzenie stacji hodowlanych, na kształcenie dziewcząt w gospodarstwie domowym i młodych rolników w szkołach zawodowych.
Cdn.