Maria Luiza Merkert (1817-1872)

Założycielka zgromadzenia

Proszę was, abyście z miłością i cierpliwością pielęggnowały chorych… Powyższy cytat był dewizą założycielki zgromadzenia sióstr szarytek - Marii Luizy Merkert. Przyszła przełożona generalna przyszła na świat 21 września 1817 roku. Urodziła się w Nysie na Śląsku Opolskim. W następnym dniu po narodzinach rodzice Karol i Barbara zanieśli malutką Marię do kościoła pw. św. Jakuba, gdzie otrzymała sakrament chrztu.

Sytuacja rodzinna Marii nie była dobra, bowiem już w 1818 r. zmarł jej ojciec. Było to przyczyną znacznego zubożenia rodziny. Pierwszą szkołą, do której uczęszczała przyszła błogosławiona, była Katolicka Szkoła dla Dziewcząt umiejscowiona na rynku w Nysie, miejscowości położonej na Śląsku.

Od samego dzieciństwa Maria uczyła się miłości do Boga i bliźniego, dostrzegania biednych i dzielenia się z potrzebującymi. W tak religijnej atmosferze 11 lipca 1842 r. umiera jej matka Barbara, chorująca na gruźlicę.

Ta trudna sytuacja pchnęła Marię i jej siostrę Matyldę do przeprowadzki z domu rodzinnego i zamieszkania w kamienicy usytuowanej blisko kościoła parafialnego.

Tutaj rozpoczyna się misja Marii, która trwa do końca jej życia. Siostry rozpoczęły pracę na rzecz najuboższych, polegającą na pielęgnacji chorych i opuszczonych we własnych domach.

Oficjalna działalność

27 września 1842 r. siostry szarytki otrzymały błogosławieństwo kapłańskie i rozpoczęły ciężką i trudną drogę niesienia pomocy. Wraz z siostrami Merkert (Marią i Matyldą) do tegoż grona dołączyły Klara Wolf i Franciszka Werner. Te cztery panny stały się założycielkami zgromadzenia. Za patronkę obrały sobie św. Elżbietę, królową węgierską.

Trudy dnia codziennego nie ominęły Marii i Matyldy, które pomagając chorym na tyfus, zaraziły się tą chorobą. Matylda zmarła. Być może to spowodowało wstąpienie Marii do Zgromadzenia sióstr Miłosierdzia im. Karola Boromeusza. W latach 1846-1849 przebywała w Pradze i odbyła nowicjat w tymże zgromadzeniu. Poza rozwojem duchowym nowicjuszka otrzymała staranne wykształcenie pielęgniarskie, jakże potrzebne w służbie chorym.

W 1848 r. do Nysy, rodzinnego miasta Marii, sprowadzono siostry boromeuszki i włączono do tegoż zgromadzenia wszystkie szare siostry. Jednak ta droga nie odpowiadała przyszłej błogosławionej, która odeszła z nowicjatu sióstr boromeuszek i wraz z Franciszką Werner ponownie zajęły się samodzielną działalnością charytatywną od 1850 r.

W grudniu 1850 r. obydwie siostry przedłożyły władzom miejskim Nysy statut Stowarzyszenia Sióstr św. Elżbiety, który został zaakceptowany. Natomiast 4 września 1859 r. bp wrocławski Henryk Förster dokonał kanonicznego zatwierdzenia Stowarzyszenia.

Maria Merkert złożyła śluby zakonne 5 maja 1860 r. Została także wybrana na pierwszą przełożoną generalną Zgromadzenia. Siostry pracowały wśród chorych oraz opiekowały się osobami w podeszłym wieku, prowadząc domy w Nysie we Wrocławiu i Złotoryi.

W 1863 r. zaczęły realizować się w pełni plany przełożonej generalnej w postaci rozpoczęcia budowy Domu Macierzystego i kaplicy, które zostały to poświęcone przez bpa Adriana Włodarskiego (sufragana wrocławskiego) w dniu 21 listopada 1865 r.

Od 1869 r. Matka Maria, mając pismo polecające od wrocławskich biskupów, starała się o uzyskanie zgody papieskiej na swoją działalność. 7 czerwca 1871 r. Stolica Apostolska zatwierdziła dorobek przełożonej i wydała dekret pochwalny dla Zgromadzenia Sióstr Szarytek. Natomiast ostatecznie papież Leon XIII dnia 26 stycznia 1887 r. zatwierdził Zgromadzenie. Tego jednak nie dożyła już Maria Merkert. Od 6 kwietnia 1924 r. na mocy zatwierdzenia Konstytucji siostry elżbietanki stały się pełnoprawnym Zgromadzeniem na prawie papieskim.

Ciągła praca na rzecz ubogich i potrzebujących oraz kierowanie Zgromadzeniem przez 22 lata spowodowały, iż siostra Maria, w wieku 55 lat, na skutek ciężkiej choroby zmarła 14 listopada 1872 r.

Od 1985 r. na szczeblu diecezjalnym trwał proces beatyfikacyjny siostry Marii Merkert. Natomiast 30 września 2007 r. nastąpiła uroczysta beatyfikacja siostry Marii, w kościele św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie. Wspomnienie błogosławionej przypada na dzień 14 listopada.

Elżbietanki w Kamieniu

Był rok 1866, kiedy do Kamienia przybywa pierwsza elżbietanka, siostra Liberia z Wiednia. Jej misją była zbiórka funduszy na rzecz Zgromadzenia Sióstr Szarytek, które w tym czasie opiekowały się rannymi żołnierzami, (wówczas trwała na terenie Czech wojna prusko-austriacka). Zbiórka funduszy trwała od w miesiącach zimowo-wiosennych tegoż roku. Podczas obchodów poszczególnych miejscowości leżących wokół Kamienia siostra natknęła się na biedę, choroby, wśród których panował tyfus i cholera. Niestety, wszystkie te osoby były pozbawione pomocy ze strony władz.

Filia zakonna w mieście

Siostra Liberia, widząc szerzące się choroby oraz ubóstwo mieszkańców miasta i okolic złożyła propozycję kamieńskiemu proboszczowi księdzu Franciszkowi Semrauowi założenia Zgromadzenia Sióstr Szarytek w mieście.

Ta inicjatywa została w pełni zaakceptowana przez kamieńskiego proboszcza, który wówczas rozpoczął prace związane z wybudowaniem domu dla ubogich i chorych obok kościoła parafialnego. Ów przytułek stał się siedzibą kamieńskich szarytek i został w późniejszym czasie nazwany Klasztorem św. Elżbiety.

W wyniku wojny prusko-austriackiej przybycie sióstr do Kamienia opóźniało się, bowiem szarytki potrzebne były do opieki rannych żołnierzy.

Przybycie sióstr na stałe

W połowie września, dokładnie 14 tegoż miesiąca, przybywają do Kamienia siostry elżbietanki. Były to: Perpetua Lorenz (przełożona), Karolina Sperlich i Peregryna Kirchner. Te trzy siostry prowadziły szeroko zakrojoną pomoc dla mieszkańców miasta i okolicy. Ich działalność polegała na pielęgnacji chorych, na wizytach domowych, na nauczaniu dziatwy pisania i czytania. Jeżeli była taka potrzeba, siostry prowadziły bezpłatną kuchnię i wydawały posiłki dla najbiedniejszych. Opieka sióstr trwała niekiedy 24 godziny na dobę.

W listopadzie 1866 r. przybywa do Kamienia czwarta siostra mówiąca w języku polskim. W następnym miesiącu dochodzi do zmiany i nową przełożoną w grudniu 1866 r. zostaje s. Agata Höflich.

Cdn.

Literatura:

Archiwum Diecezjalne w Pelplinie – siostry Elżbietanki; M. G. Cebula, Czcigodna Służebnica Boża Maria Merkert 1817-1872, Nysa 2006.; J. Fankidejski, Klasztory żeńskie, Pelplin 1883; http://www.dpsdzieci.pl/; zbiory A. Atamańskiego.