150 lat elżbietanek w Kamieniu (cz. IX)

Siostra Klarysa (1931-2000)

Lata zaborów

Działalność kamieńskich elżbietanek od 1866 r. wzbudzała szacunek wśród krajeńskiej społeczności. Lata zaborów były trudne, jednak siostry szarytki przetrwały je szczęśliwie. W 1883 r. w zakładzie została urządzona kaplica, a w 1905 r. dobudowano nowe skrzydło. Trzy lata później powiększono kuchnię oraz dobudowano budynek gospodarczy. W 1889 r. władze państwowe nakazały siostrom zamknąć ochronkę. Wówczas elżbietanki zajęły się wyłącznie pielęgnacją chorych. W tych trudnych czasach palcówką kierowała matka Agata Höflich, która zmarła w 1916 r.

Nastała wolność

W 1920 r. zakład św. Elżbiety przeszedł zmiany organizacyjne. Matką przełożoną została siostra Metella Madej ur. w 1893 r. w Buczku, województwie poznańskim. W 1910 r. wstąpiła do Zgromadzenia sióstr Elżbietanek. Ukończyła Wyższą Szkołę Żeńską i Państwowe Seminarium w Poznaniu.

Od początku 1920 r. przywrócono działalność zakładowej ochronki. Kierowała nią s. Liberia, a następnie s. Metella. W dniu 8 grudnia 1924 r. uruchomiono nową placówkę dla dzieci na ul. Sępoleńskiej. W 1928 r. do ochronki chodziło 50 dzieci. Poza tym na terenie zakładu funkcjonował szpital dla ubogich oraz „Towarzystwo Dobroczynności”, któremu prezesowała Antonina Karzycka. Organizacja ta dostarczała ubogim obiady, organizowała gwiazdkę, wspierała materialnie i finansowo.

Działalność oświatowa

Wielkim wysiłkiem przełożonej s. Metelli było założenie i prowadzenie prywatnej siedmioklasowej szkoły dla dziewcząt im. św. Królowej Jadwigi. Była to szkoła katolicka, chociaż uczyły się w niej także dzieci ewangelickie. Uczniowie narodowości niemieckiej stanowili 30% ogólnej liczby dzieci. Szkołę uruchomiono 15 września 1931 r. Początkowo była to szkoła dwuklasowa o 5 oddziałach. Od września 1933 r. uruchomiono klasę trzecią. Rok później były już cztery klasy, a od 1937 r. było siedem klas z 7 oddziałami. Dzieci dojeżdżające mogły korzystać z internatu.

Nauka w tej placówce była odpłatna. Czesne uzależnione było od tego, w której klasie uczyło się dziecko. Opłata miesięczna w 1937 r. wynosiła 35 zł. Początkowo w placówce uczyły dwie nauczycielki: s. Metella Madej oraz Maria Posłuszna. W kolejnych latach grono nauczycielskie stanowili: Maria Krotofil, s. Anna Glinkowska, Henryk Römer, Franciszek Glaza, s. Cherubina Kotłowska, Małgorzata Gabryel, Wincenty Rosiek, Helena Godlewska, s. Sebastiana Recka, ks. Zygmunt Lewandowski, Andrzej Thiel, Teofil Buczkowski, Wiktoria Dunarowska. Korepetycji języka niemieckiego udzielał Franciszek Schleser. W ostatnim roku szkolnym przed wybuchem wojny w szkole uczyło 6 nauczycieli.

W latach 20-lecia międzywojennego siostry cały czas pełniły opiekę nad chorymi, m.in. zmieniały opatrunki i zapewniały podstawową opiekę medyczną. Ogólna liczba wizyt w skali roku opiewała na ok. 1500 odwiedzin u osób potrzebujących.

Lata II wojny światowej

W latach 1939-1945 siostry zostały odsunięte od swojej działalności.　Na podstawie decyzji władz niemieckich zostały zamknięte szkoła i przedszkole, a wszelkie pomoce naukowe uległy zniszczeniu. Część sióstr umieszczona została w obozach, pozostałe pełniły posługę przy rannych żołnierzach.

W czasach powojennych

W 1945 r. kamieńskie elżbietanki zaczęły dokonywać remontów zniszczonych budynków. Od września uruchomiły szkołę publiczną (I i II klasę). Podjęły również pracę w miejscowym ośrodku zdrowia. Od 1946 r. pracowały s. Anna jako pielęgniarka i s. Klarysa jako rejestratorka. Siostry odnowiły także posługę wśród chorych i potrzebujących. Ambulatoryjną posługę u chorych pełniły m.in. s. Milburga, s. Optata, s. Klarysa, s. Barbara, s. Waleria i s. Laurencja.

Cdn.

Literatura:

Archiwum Diecezjalne w Pelplinie – siostry Elżbietanki; Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Starostwo Powiatowe w Sępólnie 1920-1939; Diecezja Chełmińska. Zarys historyczno-statystyczny, Pelplin 1928; S. Jarzębowski, Dekanat Kamieński. Zarys statystyczny, Więcbork 1932; „Dziennik Pomorski”.