Święto Niepodległości wczoraj i dziś

Bezcennym źródłem wiedzy na temat wydarzeń sprzed lat są archiwalne wydania „Gazety Sępoleńskiej”, która wiele uwagi i miejsca poświęcała wydarzeniom patriotycznym. W 10. rocznicę odzyskania niepodległości na początku listopada 1928 roku na łamach tego czasopisma ukazała się odezwa ówczesnego burmistrza Sępólna Jagielskiego, który podkreślał wagę tego święta. „W dniu 11 listopada obchodzić będzie Naród Polski uroczystość 10-lecia powstania Państwa Polskiego. W całym Kraju Polskim, jak długi i szeroki, od Bałtyku, aż do Karpat gór od dumnej Strażnicy Zachodniej Wielkopolski aż hen do wschodnich rubieży Wołynia, wszędzie gdzie tylko język polski brzmi, Dzień ten obchodzony będzie radośnie i uroczyście. Zbudzony ongi z letargu wiekowej niewoli porwał się Naród Polski, gdy zabrzmiały surmy wojennej pożogi, do czynu i ustalił wśród znoju i boju Niepodległą i zjednoczoną Polskę, ideał, wyśniony przez tyle pokoleń; stanął jako równy między równemi, jako wolny między wolnemi do wspólnej wszechludzkiej pracy. Dnia onego uroczystego, proszę o gremjalne udziałwzięcie w obchodach przewidzianych w punktach programu. Szanowne Obywatelstwo bez względu na narodowość i wyznanie proszę, by ze swej strony przyczyniło się przez powszechną dekorację i iluminację domów i okien jakoteż wywieszenie chorągwi narodowych do uświetnienia Dnia. Niech nie będzie domu nieprzyozdobionego w tym dniu” - nawoływał burmistrz Sępólna.

Podobną odezwę opublikował na łamach „Gazety Sępoleńskiej” burmistrz Więcborka. „Obywatele. Zbliża się dzień 11 listopada, a z nim Dziesiąta Rocznica owej chwili dziejowej kiedy to z upadkiem i rozkładem armji niemieckiej zmartwychwstała dla skołatanego Narodu Polskiego, Wolna i Niepodległa, a tak wytęskniona i wymodlona wiekowym cierpieniem Rzeczpospolita Polska. W radosną tę Rocznicę podnioślej niż kiedykolwiek bić będą serca polskie, zapełnią się tłumnie Świątynie Pańskie, a cały Naród w kornej modlitwie poniesie swą wdzięczność przed Tron Najwyższego. W dniu tym zwróci się wdzięczna pamięć Narodu do tych zeszłych już pokoleń, które nie poniżywszy sztandaru ideału i niedopuściwszy zbrukania tarczy honoru polskiego , wiarę w zniezniszczalność Imienia Polskiego i w niewzruszone prawo żywego Narodu niestrudzoną działalność żywota swego, w chwilach gdy Bóg zawołał, krwią swą pieczętowały. Wspominamy wtedy wdzięcznem sercem Kościuszkowskich bojów szermiężne szeregi i Napoleońskiej epopei bohaterskich bojowników, i powstań naszych ofiarne zastępy i tych co zgnili w więzieniach potrójnych Narodu naszego siepaczy i tych co umęczonemi kośćmi swemy sybirskie zasłali tajgi i tych wszystkich, którzy czasu wojen ostatnich krwią swą zrosili wszystkie pobojowiska, a wreszcie tych co szlachetnem ozdobieni kalectwem są czcigodnemi pomnikami ofiarnej miłości Ojczyzny. W tym dniu pamiętnym złączy się Naród Polski w uczuciach słusznej dumy i głębokiej radości i szeregiem uroczystości uczci Dziesiątą Rocznicę Wskrzeszenia Państwa Polskiego. Apeluję przeto gorąco do Szanownego Obywatelstwa miasta Więcborka by w dniu tym brali gremialny udział w uroczystości urządzonej przez miejscowy komitet i proszę o iluminację oraz o udekorowanie swych domów w barwy narodowe” - pisze w obwieszczeniu burmistrz Piotr Lindecki [pisownia oryginalna - przyp. red.]. 

Warto przyjrzeć się, jak wyglądały same obchody Święta Niepodległości. W roku 1928 w 10. rocznicę odzyskania niepodległości trwały one dwa dni. W sobotę 10 listopada o godzinie 8.30 w kościele odbyło się nabożeństwo żałobne za poległych w walkach o niepodległość. Co ciekawe, dla szkół po nabożeństwie odbywały się obchody w gmachach szkół. O godzinie 20.00 odbywał się capstrzyk z pochodniami ulicami: Dworcową, Stary Rynek [dzisiejszy plac Wolności - przyp. red.], Hallera, Sienkiewicza, Nowy Rynek, Sądową, Farną i Średnią. Na Starym Rynku nastąpiło odśpiewanie Roty i rozwiązanie pochodu. W niedzielę 11 listopada obchody rozpoczęły się pobudką. O godzinie 10.00 odbyła się zbiórka przedstawicieli władz i urzędów, członków wydziału Sejmiku Powiatowego, Magistratu i Rady Miejskiej oraz Towarzystw i Cechów ze sztandarami na rynku. O godzinie 10.15 nastąpił wymarsz do kościoła. O godzinie 10.30 miało miejsce uroczyste nabożeństwo. Po nabożeństwie odbył się pochód przez miasto na rynek, „gdzie nastąpiły przemówienia uroczystościowe, odśpiewanie hymnu narodowego i rozwiązanie pochodu”. To nie koniec atrakcji. O godzinie 14.00 na rynku odbywał się koncert, a o godzinie 17.00 uroczysta akadememia w sali hotelu Centralnego. Od godz. 20.00 do 21.00 iluminacja okien świeczkami we wszystkich domach oraz koncert na skrzyżowaniu ulic Hallera i Sądowej. Od godziny 21.00 odbywały się zabawy taneczne w salach hotelów Centralnego i Polonii. Wstęp na zabawę kosztował 1 zł. 

W ostatnim akapicie harmonogramu uroczystości znajduje się zapis następującej treści: „Obowiązkiem każdego prawego obywatela i obywatelki bez różnicy wyznania i narodowości jest brać udział w powyższej uroczystości ku uczczeniu Dnia tak pamiętnego. Stosownie do rozporządzenia władzy należy wywiesić chorągwie od piątku aż do poniedziałku. Uprasza się o upiększenie domów girlandami, emblematami narodowymi, obrazami itp. i należyte przeprowadzenie iluminacji świeczkowej, aby nie było domu, który nie dałby widomego wyrazu ogólnej radości społeczeństwa”. 

Tak to wyglądało 90 lat temu na terenie powiatu, gdy społeczeństwo świętowało 10. rocznicę odzyskania niepodległości.