Toksyczna agentura i św. Wawrzyniec

„Toksyczna agentura” jest wynikiem kilkuletniej pracy naukowej Adama Węsierskiego w oparciu o materiały zgromadzone w zasobach Instytutu Pamięci Narodowej dotyczące powiatu chojnickiego, tucholskiego, wyrzyskiego i sępoleńskiego. Znalazło się w niej kilkaset biogramów tajnych współpracowników komunkistycznej bezpieki. Każdy z nich opatrzony jest odpowiednią sygnaturą akt. 

– Sieć agenturalno-informacyjna składająca się z rezydentów, agentów, informatorów oraz kontaktów operacyjnych była przysłowiowym okiem i uchem UB i SB. Inwigilowała ona bez ustankuobywateli, instytucje i organizacje – mówił autor ,,Toksycznej agentury”. 

Rozdział poświęcony powiatowi sępoleńskiemu autor zatytułował „Toksyczna agentura z kręgów władzy”. Najwięcej miejsca poświęca byłemu, nieżyjącemu już wicestaroście sępoleńskiemu Janowi Spirce TW Witold. Jest to w dużej mierze odpowiedź na list, który ukazał się na naszych łamach w dniu 29 października 2020 roku (WK nr 44) autorstwa Wiesławy Wołoszyn-Spirki. 

Wśród biogramów tajnych współprcowników uwagę zwraca zwłaszcza postać Bolesława Krzyżanowskiego ps. K-10, współzałożyciela działających na terenie Sępólna organizacji sportowych, inicjatora reaktywacji Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Sępólnie. Zwerbowany do współpracy w 1960 roku został skierowany do inwigilacji młodzieży uprawiającej sport, działaczy sportowych i samorządowych. Jego oficerem prowadzącym był Władysław Januszewski. Dla bezpieki Krzyżanowski był szczególnie cenny, ponieważ jako urodzony w Niemczech regularnie wyjeżdżał do RFN. K -10 jest drugim TW - laureatem Nagrody Św. Wawrzyńca, najwyższego wyróżnienia w gminie Sępólno. Wcześniej ujawniono mroczną przeszłość TW Jadzia, czyli ks. prałata Zenona Skierki. 

Kolejną znaną postacią, której tożsamość ujawniono w książce jest Zbigniew Górski z Wałdowa ps. Ignac, który był między innymi kierownikiem domu kultury oraz poczty w Wałdowie, a także radnym Rady Miejskiej Sępólna. Ignac zajmował się głównie inwigilacją środowiska kościelnego w Waldowie. 

Rozpracowywaniem i zwalczaniem działalności opozycyjnej na odcinku służby zdrowia zajmował się znany stomatolog z Kamienia, były kierownik tamtejszego ośrodka zdrowiaHenryk Pałubicki ps. Roman. 

Nie będziemy ujawniać kolejnych nazwisk. Odsyłamy do lektury. Książkę można nabyć w księgarni działającej przy sępoleńskiej Bibliotece Publicznej oraz w naszej redakcji. Aby lepiej zrozumieć lekturę, warto poznać mechanizmy działania komunistycznego aparatu bezpieczeństwa. Podczas spotkania z czytelnikami dr Węsierski mówił o kategoriach agentury, sposobach pozyskiwania TW, ale również kończenia współpracy. Wyjaśnił, jak wygląda teczka personalna i teczka pracy TW. 

– Na podstawie kilkuletnich badań mogę stwierdzić, że powiat sepoleński był powiatem najbardziej oplecionym siecią agenuralną z tych kilku powiatów, którymi się zajmowałem – mówił autor „Toksycznej agentury”.

Adam Węsierski odniósł się również do teorii na temat fabrykowania dokumentów przez bezpiekę czy ich niszczenia. 

– Oprócz teczek personalnych czy pracy jest też wiele innych śladów współpracy, które gromadzono w różnych miejscach. To były dzienniki rejestracyjne, karty rejestracyjne, nagrania, mikrofilmy czy protokoły niszczenia akt. Zniszczenie jednej teczki niewiele dawało. Można ją odtworzyć na podstawie innych źródeł – mówił dr Węsierski. 

Publikacje naukowca z Borów Tucholskich budzą wiele kontrowersji. Część osób odrzuca jego ustalenia, a część je przyjmuje. Niestety ,dzika lustracja przeprowadzona w Polsce bardzo się przysłużyła takiemu rozdźwiękowi.