Oswobodzenie terenu Pomorza w pierwszych miesiącach 1945 r. dla wielu członków Armii Krajowej oraz Narodowych Sił Zbrojnych nie było równoznaczne z zakończeniem działań zbrojnych. Mimo rozkazu z 19 stycznia 1945 r. o rozwiązaniu i zaprzestaniu działalności wielu członków tych organizacji podjęło walkę przeciwko nowemu okupantowi, jakim stała się armia radziecka. Na całym obszarze Polski zaczęły działać różne grupy i oddziały, które nie mogły pogodzić się z losem nowej Polski. Ich walka z władzą ludową polegała przede wszystkim na organizowaniu napadów na posterunki milicji, udzielaniu pomocy innym oddziałom niepodległościowym, likwidacja donosicieli oraz walka sabotażowa. Powstawanie organizacji niepodległościowych wywodzących się z Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych miało miejsce na terenie Pomorza w styczniu i lutym 1945 r. Na terenie powiatu sępoleńskiego oddziały niepodległościowe rozpoczęły działalność w marcu tegoż roku. Poza sygnałami o tworzeniu się grup niepodległościowych uwidacznia się na terenie powiatu działalność oddziałów partyzanckich, które liczyły od kilku do kilkudziesięciu osób. Były to oddziały: „Dula”, „Głowiaka”, „Jędrusia”, „Hardego”, „Małego” i „Ważnego”. Działały one na terenie powiatu sępoleńskiego, tucholskiego i wyrzyskiego.
Tomasz Fiałkowski