Kategoria: Historia

Niemcy zamieszkujący powiat sępoleński nie tak wyobrażali sobie Boże Narodzenie 1944 roku. Nie pojawiło się tutaj żadnych Trzech Króli. Wręcz przeciwnie - ze Wschodu przybywali nieprzerwanie zmarznięci, głodni i przerażeni bracia i siostry w języku i wierze, uciekający przed prącymi jak taran armiami: radziecką i polską. Jacy z nich byli królowie, taka i była dobra nowina, którą ze sobą nieśli. Zatrzymywali się w gmachu szkoły. Po krótkim odpoczynku ruszali dalej w stronę Lipki. Innej trasy nie było, ponieważ pozostałe drogi zarezerwowano dla wojska. Rotacja trwała nieprzerwanie i wzmagała tylko ogólne przygnębienie. Przemieszczający się uciekinierzy jak ziarnka piasku w klepsydrze odmierzali czas. Często uciekali z domów w ostatnim momencie, więc ich ruch był jakby odliczaniem: Toruń, Bydgoszcz, Koronowo, Tuchola... Wreszcie zaczęli uciekać z Sępólna.

Baza PKS w Sępólnie wygląda jak opuszczone poradzieckie koszary. Wróbelki ćwierkają o inwestorze chcącym budować tutaj centrum handlowe, ale póki co pomiędzy popadającymi w ruinę zabudowaniami przechadzają się, o ironio, konie. Do bazy prowadzi szosa, która stapia się w jedną płaszczyznę ze sporym asfaltowym placem przy bramie wjazdowej. Nieopodal bramy, wskazując polną drogę odchodzącą od asfaltowej tafli, stoi drogowskaz z napisem Chmielniki. Przy drogowskazie natomiast, dokładnie tak, jak epitet przy rzeczowniku, stoi żółta, charakterystyczna dla wsi skrzynka pocztowa. Ponieważ mamy do czynienia z miastem, skrzynka wygląda dość ironicznie. Zdaje się mówić: „Koniec wygód, tutaj kończy się cywilizacja. Dalej mało kto się zapuszcza, dalej listonosze już nie kursują...” Dla mnie właśnie tam, w tym miejscu jakby żywcem wyjętym ze skeczu Monty Pythona, przekraczamy pierwszą granicę.

Czasami trzeba czekać wiele, wiele lat, żeby poznać swoje prawdziwe imię

O wędrówkach po Krajnie, eskapadach ze studentami i o tym, co zostawił po sobie lądolód, z mgr. Adamem Krupą, asystentem w Instytucie Geografii UKW w Bydgoszczy, rozmawia Łukasz Jakubowski.

„Obyś żył w ciekawych czasach”- mógłby rzucić w twarz każdemu z pewnością człowieka, który z niejednego pieca jadł chleb i niejedno wie. Tyle widział, tyloma szedł drogami. Miotało nim życie albo on się w życiu miotał, szukając spokoju od Bałtyku aż po Śląsk. Los nie oszczędził go nawet po śmierci, bo któż dzisiaj pamięta o Leonie Birkholzu?